آردینی اوخو

چیلله گئجه سی یئتیشدی یولدان

فامیل توکولوبدی ســـــاغدا و سولدان

مش قوربانعلی دوشوبدی قولـدان

دؤرد اللی یئییر جویــــز - میلاخ دان!

خاتین گـــــوز آغـــــاردیـری قیـــراخ دان!!

سوفرایه ائدیبدی حمله شیر تک

تئز تئز یئ ییری انار و پشمک

آجیللره هی ووروبدو پاتک

بئش قابی بوشالدیب اوسته - اوسته

تکجه سئچیری باداملا پوسته !

چون سینی ایچینده گلدی قارپیز

قوربان دئدی : گل بو سمته آی قیز!

قَش قَش یئدی قارپیزی آمانسیــــز

هیچ کیمسه آلانمادی الین نن

قارپیز سویی آخدی سققلین نن!

مجلس صاحابی سوسوب، قالیب واه!

گاهدان گولوری: دئییر ماشاللاه!

قلبینده دئییر ولی : آی آللاه!

دورد اللی بوجور یئمه ک نه ایشدی؟

واه واه بو کیشی نه گورمه میشدی!

بیر کیمسه یه وئرمیری ماجالی

تئز تئز سویور آلما - پرتقالی

تا که گؤرور ائو صاحاب بو حالی

هی چئینیری هیسله دیل دوداقین:

آی قارنی شیشه بوجور قوناقین!

ازبس یئدی، دالبادال چای ایشدی

قارقیش اوخی مقصده یتیشدی

تیخماق اثرین ده قارنی شیشدی

بیردن بیره ناله سی اوجالــدی

مجلس صاحابی خطایه قالدی!

آرواد دئدی : ای وای اؤلدی قوربان!

دور ماشینی فوری یاندیر اوغلان!

تا کـــــــــــــه آپـــــاراق مطبّه الآن

یئردن اونو قووزادی قوناقلار

آلدی بئلینه اوغول به ناچار

ایستیردی چیخا اتاق دان اوغلان

ائتدی الینن اشاره قوربان

گوردو آتاسی دئییر یاواشدان:

اوچ -دؤرد تیکه حالوا اولسا خوشدی

معده م دیه سن بیر آزجا بوشدی!!

آردینی اوخو

بو گئجه آذربایجانین ان دوغما، گچمیشدن قالان و یئگانه گئجه بایرامی‌دیر. جویز یا گیردکان(قوز) هالواسی، چشیر (کؤک) هالواسی،سوتلو بوغدا قاورقاسی، پاخلاوا (باقلوا)، توخوم (سئمیچکا)(توم) و یمیش و باشکا شیرنخلر دا بۇ گئجه‌ده سوفره‌ده اولمالی‌دیر.

چیلله گئجه‌سی‌نین عادت عنعنه‌لری

آذربایجان کندلرینده و شهرلرینده بۇ گئجه‌اۆچون موختلیف عادت – عنعنه‌لر موجوددور. کورسو دوورونو ییغیلیماق، فامیلین بویوگلری‌نین ائولری گئتمک، گئجه‌لر "تاپماجالار" و "بایاتی‌لا" سویله‌مک "گول گول اویونو" بۇ گئجه‌نین عادت-عنعنه‌لری‌ندن‌دیرلر. هر حال‌دا "چیلله قارپیزی" یئمک بۇ گئجه‌نین تمل عادتی‌دیر

چیلله قارپیزی

قیش فصلی‌نین ان اوزون سورن بؤیوک چیلله‌سی اؤز قار توفانینا، سویوق و دوندوروجو شاختاسینا گؤره ائل آراسیندا قاراقیش دا آدلانیر. بؤیوک چیلله‌نین باشلاندیغی گونو، یعنی 22 دئکابری بزن چیلله بایرامی دا آدلاندیرمیش‌لار. همین گونون گئجه‌سی ایلین ان اوزون گئجه‌سی اولدوغون‌دان بونا چیلله گئجه‌سی ده دئییلمیش‌دیر. چیلله گئجه‌سی‌نین آخشامی آدام‌لار قیش‌دان قورخمادیق‌لارینی نوماییش ائتدیرمک اۆچون تونقال‌لار یاندیریر، اودون اوستون‌دن هوپپانیر، تونقالین اطرافیندا رقص ائدیر، اه‌یلنجه‌لی اویون‌لار، تاماشالار گؤستریرلر. بؤیوک چیلله‌نین شرفینه هر ائوده آچیلمیش سوفره‌یه جانا ایستی‌لیک گتیرن دادلی-لذت‌لی یئمک‌لر قویولور. بؤیوک چیلله سوفره‌سی‌نین ان ساییلیب-سئچیلن، یای‌دان محض بۇ گون اۆچون ساخلانیلان چیلله قارپیزی‌دیر. خالق بۇ قارپیزین شانینه سؤز ده قوشوب:

قارپیز ائله، قارپیزی،

قالیب ایله قارپیزی.

بؤیوک چیلله آدییلا

دوشوب دیله قارپیزی.

عزیزیم، چیلله قارپیز،

دوشوبدو دیله قارپیز.

ییغیلیب خورجون‌لارا،

گئدیر یازگیله قارپیز.

چیلله قارپیزینی عادتن ائوین بؤیوگو کسیر. او اولجه قارپیزین زوغو اوْلان طرفینی دایروی کسیب قابیغی دؤرد حیسه‌یه بؤلور. اؤزو و دیگر عاییله عضولری اورک‌لرینده نیت توتورلار. او همین قابیق‌لاری یئره آتیر. قابیق‌لارین نئجه دوشمه‌سینی هر کس اوریینده توتدوغو نیتی ایله یوزور. قارپیزی کسن اونو دیلیمله‌ییر. عائله‌نین هر بیر عضوو بۇ قارپیزدان یئییر. قونشولارا دا پای گؤندریلیر. چیلله قارپیزینین توم‌لاری ییغیلیب ساخلانیلیر. ایناما گؤره، چیلله قارپیزی‌نین توم‌لاری آتیلارسا، اوندا قارشی‌داکی ایلده محصول بول‌لوغو اولماز. بؤیوک چیلله‌نین ان مشهور آیینی، سؤزسوز کی، سمنی گؤیرتمک و اوندان حالوا بیشیرمک‌دیر. بو، بیر واخت دوغرودان-دوغرویا سمنی بایرامی آدلانان بایرامین چوخ‌سای‌لی مراسیم آیین‌لرین‌دن بیری‌دیر. باهاری چاغیرماق، بونونلا دا طبیعتی یاشیل گؤرمک، اؤز اکدیگی تاخیلین گؤیرمه‌سی آرزوسونون صونعی رمزینی یاراتماق تشببوسون‌دن ایره‌لی گلن سمنی گؤیرتمه‌یین تاریخی اجدادلاریمیزین ایلکین امک، تصرروفات حیاتی ایله باغ‌لی‌دیر. یاشاییشی‌نی، دولاناجاغینی تصرروفات ایلی‌نین – باهارین، یازین باشلانماسیندا گؤرن اولو اجدادلاریمیز تاخیلی صونعی شکیلده، یعنی ائو شرایطینده گؤیرتمک‌له تئز گلمه‌سینی، بونونلا تورپاغین اویانماسینی، محصولون جوجریب بؤیومه‌سی آرزوسونو ایفاده ائتمیش‌لر. سؤزسوز کی، بورادا تقلیدی سئحر آکتی آپاریجی‌لیق تشکیل ائدیر. بۇ تقلیدی سئحرین باشا دوشولن معناسی بئله‌دیر: "محصولوم، سنی ائوده گؤیرتدیگیم کیمی، اکین ساحمده، تورپاغیمدا دا بئله‌جه گؤیر، بؤیو" 

سویودوجو اولمایان زامان‌لار بوستان‌لاری اولان‌لار، بیر-ایکی یاخشی قارپیزی طاغینین اوستونده ساخلاییب، اوزونه هالاخ و جیویر توکردیلر تا سویوق و حئیوان‌لاردان امان‌دا قالسین. بونلاری چیلله‌گئجه‌سی اۆچون گوتورردیلر. بوگونکو گونده آذربایجان خالقی، قارپیزلارین میناب، دزفول و اهواز شهرلریندن الده ائدیرلر

خونچا

خونچانی به‌ی (داماد)ین عاییله‌سی پای اولاراق گلین‌ین ائوینه آپاریر. خونچانین ایچینده قارپیزدان علاوه حریر و باهالی پارچالار، میوه‌لر، آجیل و شیرینی‌لر گورمک آپاریلیر. عادت اولاراق خونچانین قارپیزی گوزل صورت‌ده بزه‌نمه‌لی‌دیر.

چیلله گئجه‌سی اۆچون بایاتی

چیله چیخار بایراما بیر آی قالار

پینتی آرواد قوورمانی قـــورتارار

گئدر باخار گودول ده یارماسینا

باخ فلکین گردش و غوغاسینا

داش ماکیدا چیلله گئجه سی بۇ نغمه نی اوخویارلار:

آی چیلله ، چیلله قارداش

آتین قامچیلا قارداش.

بیر گلدین دانیشمادیق،

قلبیم آچیلا قارداش قوشا چایدا میاندابدا چیلله آخشامی گون باتارکن اود یاندیریب، اوٍستوندن آتیلارلار . سوْنرادا

اوْدو قاریشدیریب ، داغیدیب، بئله اوْخویالار :

چیلله قوْودو ،چیلله قوْودو

سحر مینجیق ، سحر مینجیق. 

سحر مینجیق دئدیکده ساباهیسی گون مینجیق – مینجیق یاغیش یاغماسینی آرزیلارلار .


تورکجه ویکی پدیا

آردینی اوخو

آردینی اوخو

دانلود آهنگ جدید

آردینی اوخو

چیلله گئجه‌سی اؤلکه‌ میزین  باشاباشیندا، پاییزین آخیری و قیشین باشلانیشیندا توتولور. آما

آذربایجانیمیزین  جغرافی شرایطینه گؤره، قیش فصلی‌نین آغیر اولدوغونا گؤره، قیشین قارا قورخوسونو اورک‌لردن سیلمک و آغیر گونلره دو گلمک اوچون بو گئجه آذربایجان‌دا داها درین، و آیینی معناسی وار. 

 

چوخ قدیم‌لردن بو گئجه بوتون قوهوم- اقربا شام‌دان سونرا ییغیشار طایفا بؤیوکونون ائوینه. قدیم‌لر کورسو باشیندا اوتوروب، بیرلیکده گئجه‌نی سحر ائدرمیشلر. اوزون گئجه‌ده ناغیل‌لار دئیردیلر، خاطیره و تجربه‌لریندن تعریف ائدرمیشلر، گولملی سوزلر، بایاتی، آتا بابا سوزلری ، تاپماجا، گول-گول  کیمی اویون‌لار  و فال آچمالار گئجه‌یه لذت وئررمیش

بو گئجه‌نین یئمک‌لری پشمک، لبلبی، پخله، قورو توت گیردکان- بادام، قوورقا، سیمیشقا، ایده، نار، آسما اوزوم، آسما امرود، آلما، هئیوا، شانی تورشوسو، حالوا، نخود کیشمیش ، کورسو آلتیندا گوودوش‌دا دوز ایچینده پیشن کبابی یئرآلما و.... ان اساسلیسی دا قارپیز اولاردی. قارپیزی مجلیسین آغ ساققالی خئیر نیت‌لر ایله کسردی و قیشین یونگول کئچمه‌سی اوچون دعا ائدردی. بئله بیر اینانج وار کی، چیلله گئجه‌سینده قارپیز یئسه‌لر سویوق اونلارا کار سالماز.

قارپیزی یایین آخیرینده آلیب سردابالار، زر- زمیلرده سامان ایچینده چیلله اوچون ساخلارمیشلار.

آذربایجاندا چیلله گئجه‌سی‌نین ان گؤزل و شاد رسم‌لریندن بیری ده آداخلی‌لارا خونچا گؤندرمک ایدی کی، بو گونه کیمی بو رسمین داوامی وار. بؤیوک چیلله‌ده اوغلان ائویندن قیز ائوینه خونچا گلر. بو خونچالاردا قیش پالتاری، قیش باشماغی، الجک، شال، باهالی پارچالار، قارپیز، امرود- نار- هئیوا- ازگیل کیمی میوه‌لر، قورو یئمیش‌لر، شیرنی، پشمک... قابلاردا بزه‌ییب، آداخلی  قیزا گؤندریلیردی. بالا چیلله‌ده ده قیز ائویندن اوغلانا خونچا یوللاردیلار.

 

چییله گلیر قار گلیر 

آلما، هئیوا، نار گلیر 

چیلله‌لیق گتیرمه‌یه 

بیزیم  ائوه یار گلیر 

نسیل‌لرین بیر- بیریندن اوزاقلاشدیغی بیر چاغدا، چیلله گئجه‌سی مراسیمی اوچ نسلین بیر آرایا گلدیکی گؤزل بیر ائکران‌دیر‌

آی چیلله ، چیلله قارداش

آتین قامچیلا قارداش.

بیر گلدین دانیشمادیق،

قلبیم آچیلا قارداش 

 

قیش فصلی آذربایجاندا اوزون سورر، قارلی – قیروولو کئچر، شاختاسی کسر، سازاغی یاندیران اولار. 

چیلله گئجه‌سی آذرین  30  اونون گون باتیمیندان باشلار، دی آیی‌نین بیرینجی گونونون گون چیخان چاغیندا بیتر.

 

آذربایجان افسانه‌لرینده بیر قاری ننه وار ایمیش، اونون ایکی اوغلو وار ایمیش، بیریسی بؤیوک چیلله آدلانیرمیش، عؤمرو ده 40 گون اولورموش. او بیری کیچیک چیلله آدلانیرمیش عؤمرو 20 گون اولورموش.

بؤیوک چیلله‌نین سون گون‌لرینده بالا چیلله گلیب قارداشیندان سوروشار:

-سن گئتدین نئینه دین؟

بؤیوک قارداش دئیر:

-من گئتدیم دوندوردوم، اوشوتدوم، ناخوشلاتدیم گلدیم!

بالا قارداش اونا لاغ ائدیب دئیر:

-من گئتسم قاری‌لاری کوره‌ک‌دن، گلین‌لری بیلکدن، کؤرپه‌لری بئلکدن ائلرم!

بؤیوک قارداش گولومسونوب دئیر:

-عؤمرون آزدی قارداش، دالین یازدی قارداش!

 بالا چیلله گلیب، هر یئری شاختایا قارا بورویر، آخیردا داغلاردا اؤزو ده قارلار الینده اسیر اولار. خبر گلیب قاری ننه‌یه چاتار. قاری ننه اود اوسته شیشی داغلایار ، گئدر قارلارینان ساواشماغا.  آخیردا قارلاری اریدر، بالا چیلله‌نی قورتارار. بالا چیلله آزاد اولار آما گؤرر قیش قورتولوب، بایرام آیی باشلاییب.

 

عزیزیم، چیلله قارپیز،

دوشوبدور دیله قارپیز.

ییغیلیب خورجون‌لارا،

گئدیر یارگیله قارپیز.

***

قوووب، قیشی آیازی

کسدیک چیلله قارپیزی

آللاه یئتیرسین روزی

آردینی اوخو